جایگاه بازار آب در تعیین ارزش اقتصادی آب کشاورزی دشت قروه-دهگلان

در شرایط فعلی یکی از مسائل مهم و نیازهای اساسی در مدیریت و بهره برداری از منابع آب کشور علاوه بر مدیریت عرضه و تأمین آب مورد نیاز بخش های مختلف، مدیریت تقاضای آب به عنوان رویکرد جدید مدیریت منابع آب می باشد که اخیرا تلاش برنامه ریزان بخش آب به آن معطوف گشته است. یکی از راهکارهای دستیابی به اهداف مدیریت تقاضای منابع آب، توجه به جنبه های اقتصادی و از جمله بازارهای آب می باشد که منجر به تخصیص بهینه آب بین متقاضیان و مصارف مختلف و ایجاد انگیزه برای صرفه جویی در مصرف و جلوگیری از اتلاف آن می شود. در این مطالعه از روش برنامه ریزی ریاضی اثباتی و ماکزیمم آنتروپی جهت تعیین الگوی کشت بهینه و برآورد تابع تقاضای آب دشت قروه -دهگلان استفاده گردیده و میزان عرضه آب نیز با توجه به مجموع منابع مختلف آب نظیر چاه، رودخانه و... محاسبه شده است. سپس از تلاقی تابع عرضه و تقاضای کل آب، قیمت تعادلی نهاده آب برآورد گردیده است. همچنین در این مطالعه به بررسی اعمال سیاست قیمت آب بر شاخص های بهره وری آن پرداخته شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات تحقیق حاضر نیز از بسته نرم افزاری gams بر اساس اطلاعات پرسشنامه ای سال زراعی 92-1391 استفاده گردیده است. نتایج نشان می دهد که بین مقدار تقاضا و قیمت آب رابطه منفی وجود داشته و کشش تقاضای آب در تابع کل معادل 16/0- برآورد گردیده است. قیمت تعادلی نهاده آب 970 ریال به ازای هر مترمکعب برآورد شده است و میانگین ارزش تولید نهایی آب در تولید این محصولات 3578 ریال برای هر مترمکعب بدست آمده است. همچنین بررسی شاخص های بهره وری آب نشان می دهد که با افزایش قیمت آب، شاخص های epd، cpd و bpd برای همه محصولات افزایش می یابد. لازم به ذکر است که اعمال این سیاست، شاخص nbpd را در محصولات سیر، کلزا و پیاز افزایش می دهد و در سایر محصولات کاهش می دهد.